مفهوم پایستگی تحصیلی:

پایستگی تحصیلی برای بیشتر دانش آموزان کاربرد دارد زیـرا، بـیشتـر دانش آموزان مشکلات تحصیلی را تجربه خواهند کرد. مارتین و مارش (۲۰۱۸) ثابت کردند که مفهوم تابآوری بسیاری از دانش آموزانی را که با موانع، مشکلات ، چالشها و فشارهایی روبرو هستند و این موانع و مشکالت بخشی از زنـدگی روزمـره تحصیلی آنها است را مورد توجه قرار نمیدهد. 

پایستگی تحصیلی به عنوان یک ساختار عاطفی-اجتماعی کلیدی مرتبط با بررسی پیشرفت دانش آموزان شناخته می شود، به ویژه از نظر نحوه برخورد دانش آموزان با ناملایمات تحصیلی (Colmar et al., 2019; Martin, 2013; Martin & Marsh,  ۲۰۲۰ ,۲۰۰۸a2008b).

پژوهشگران پنج عامل را به عنوان عوامل پیش بینی کننده پایستگی تحصیلی معرفی کردند که عبارت اند از خودکارآمدی (اعتماد) کنترل (اطمینان)، برنامه ریزی (هماهنگی)، اضطراب پایین آرامش) و پشتکار (تعهد) که از آنها به عنوان مدل CSO پایستگی تحصیلی یاد می کنند.

پایستگی تحصیلی همچنین اعتباری را در اندازه گیری رفتار دانش آموزان با مشکلات تحصیلی روزانه در جوامع مختلف نشان داده است (af Ursin et al., 2021; Hirvonen et al 2020). این عامل قابلیت ارتقا دارد تا به دانش آموزان کمک کند که به طور سازنده مشکلات تحصیلی را به محض ایجاد آن هدایت کنند (۲۰۲۰ ,Martin & Marsh).

این مفهوم به نوعی بر پاسخ های دانش آموزان به چالشهای روزمره تمرکز دارد که بر رویکردهای پیشگیرانه (و نه واکنشی به مشکلات تحصیلی تأکید دارد و نوعی توانایی دانش آموزان برای رویارویی موفق در برابر چالش های تحصیلی مانند نمرات ضعیف، ضرب الاجل های رقابتی فشار ،امتحان تکالیف دشوار مدرسه) است که مبتنی بر نظریه روانشناسی مثبت در پیوند با احساسات مثبت، تعامل ،روابط معنا و موفقیت در ارتباط با ناکامی ها و چالشهای تحصیلی است (Weißenfels et al 2022).

دانش آموزان با شرکت در فعالیتها و تجربیات معنادار و جالب و کسب فرصتهایی برای موفقیت هم از نظر تحصیلی و هم از لحاظ رشدی – دیدگاه های مطلوبی نسبت به یادگیری و مدرسه می یابند (۲۰۱۰ Groves & Welsh)؛ بنابراین یکی از ساختارهای مربوط به زندگی تحصیلی دانش آموز، نوع مقابله با مشکلات تحصیلی مستمر یا همان پایستگی تحصیلی است که مفهومی برخاسته از انعطاف پذیری فرد و به عنوانی موفقیت فردی در هنگام مواجهه با مشکلات تحصیلی و کاستیها یا عقب ماندگی های آموزشی-یادگیری فرد است (اخوی ثمرین و همکاران، ١۴٠١).

پایستگی تحصیلی را میتوان از طریق تئوری بسط و ساخت به دست آورد و تقویت کرد که بر اساس این تئوری، احساسات مثبت گنجینه فکر عمل لحظه ای افراد را گسترش و منابع شخصی پایدار آنها را می سازد. هنگامی که دانش آموزان با مشکلات تحصیلی معمولی مواجه می شوند، احساسات منفی را تجربه میکنند گفته شده که این احساسات با آماده شدن برای اقدام فوری در لحظه، مجموعه فکری-عملی [اصول] را کاهش می دهند. معلمان همسالان و می توانند با تصحیح عاطفه منفی توسط احساسات مثبت از «فرضیه ابطال» پیشنهادی استفاده کنند و به عنوان پادزهر عمل کنند (۲۰۰۱ ,Fredrickson)

پژوهشها نشان داده است که دانش آموزان با پایستگی تحصیلی بیشتر تمایل دارند سطوح بالاتری از کنترل درک شده را بر نتایج تحصیلی خود تجربه کنند (۲۰۰۸ ,Martin & Marsh).

این ویژگی در فرد، پیش بینی کننده ی چندین عامل مثبت مانند مشارکت کلاس و تکمیل وظایف است (۲۰۰۸ ,Martin & Marsh) و با پاسخگویی موفقیت آمیز به شکست ها و چالشهای تحصیلی روزمره اشاره دارد و با خودکارآمدی بالا، پشتکار و برنامه ریزی (۲۰۱۳ ,Martin)، درگیری عاطفی و رفتاری بالا، راهبردهای یادگیری مؤثر و خودناتوانی کم در مدرسه مرتبط است. البته همه ی دانش آموزان در مقطعی با چالشها و فشار مدرسه روبه رو میشوند و بنابراین توانایی بازیابی از این مشکلات است که تعیین میکند دانش آموزان در موقعیت های بعدی چقدر واکنش مثبت و مداوم نشان میدهند و مسئولانه برخورد می کنند (۲۰۲۰ ,.Hirvonen et al).

پرسشنامه پایستگی تحصیلی مارتین و مارش(۲۰۰۸)

https://porsbank.com/product/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%AD%D8%B5%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B420/ 

پرسشنامه پایستگی تحصیلی مارتین و مارش(۲۰۰۸) دارای ۶ سوال می باشد که در طیف پنج درجه ای لیکرت از کاملا موافقم تا کاملا مخالفم طراحی شده است. کاملا موافقم نمره ۵، تا حدی موافقم نمره ۴، بی نظر نمره ۳، تا حدی مخالفم نمره ۲ و کاملا مخالفم نمره ۱ را به خود اختصاص می دهند. حداکثر نمره ۳۰ و حداقل نمره ۶ می باشد. هر چقدر نمره بیشتر باشد میزان پایستگی تحصیلی بیشتر است.

منابع:

Martin, A. J. (2013). Academic buoyancy and academic resilience: Exploring ‘everyday’and ‘classic’resilience in the face of academic adversity. School Psychology International, 34(5), 488-500.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2008a). Academic buoyancy: Towards an understanding of students’ everyday academic resilience. Journal of school psychology, ۴۶(۱), ۵۳-۸۳٫

Hirvonen, R., Putwain, D. W., Määttä, S., Ahonen, T., & Kiuru, N. (2020). The role of academic buoyancy and  emotions in students’ learning‐related expectations and behaviours in primary school. British Journal of
Educational Psychology, 90(4), 948-963.

Martin, A. J., & Marsh, H. W. (2020). Investigating the reciprocal relations between academic buoyancy and academic adversity: Evidence for the protective role of academic buoyancy in reducing academic adversity over time. International Journal of Behavioral Development, 44(4), 301-312.

Weißenfels, M., Hoffmann, D., Dörrenbächer-Ulrich, L., & Perels, F. (2022). Linking academic buoyancy and math achievement in secondary school students: Does academic self-efficacy play a role? Current Psychology, 1-15.

Groves, R., & Welsh, B. (2010). The high school experience: What students say. Issues in Educational Research, ۲۰(۲), ۸۷-۱۰۴٫

اخوی ثمرین، زهرا، اکبری، مهدی، ترابی، نغمه و ترابی، نغمه. (۱۴۰۱).  بررسی نقش جهت گیری هدف پیشرفت، منزلت هویت تحصیلی و کمک طلبی تحصیلی در پیش بینی پایستگی تحصیلی. توسعهی آموزش جندی شاپور، (۱۲ویژه نامه)،.۱-۱

مقالات و مطالب مرتبط با پرسشنامه پایستگی تحصیلی مارتین و مارش(۲۰۰۸)

تاثیر یادگیری خودراهبر بر روی خودکارآمدی و پایستگی تحصیلی دانش آموزان

پیش بینی خودنظم جویی تحصیلی و پایستگی تحصیلی دانش آموزان از طریق ادراک آنها از جو مدرسه

اثربخشی آموزش مسئولیت‌پذیری مبتنی بر نظریه انتخاب بر پایستگی تحصیلی و کیفیت تجارب یادگیری دانش‌آموزان